Pierwsze obchody World Wellbeing Day (Światowego Dnia Wellbeingu) zorganizowane zostały w 8 września 2018 roku w Polsce przez Wellbeing Institute. Obserwując narastające tempo życia i jego wpływ na nasze zdrowie i samopoczucie, Wellbeing Institute postanowił ustanowić taki dzień, aby zainspirować ludzi i organizacje (pracodawców) do zwrócenia większej uwagi na zjawisko wellbeingu[1]. W ramach dbania o swój dobrostan, staramy się utrzymać zdrowy styl życia, regularnie ćwiczyć, zdrowo się odżywiać i dbać o nasze ciało. Jednak wellbing to także dbanie o naszą psychikę poprzez radzenie sobie ze stresem, utrzymywanie pozytywnych relacji z innymi ludźmi i rozwijanie swoich pasji i zainteresowań.
W dzisiejszym cyfrowym świecie wellbing cyfrowy (cyfrowy dobrostan) także staje się istotnym elementem. To termin, który odnosi się do zdrowego i zrównoważonego korzystania z technologii cyfrowych i internetu w celu poprawy ogólnego samopoczucia i jakości życia. To pojęcie podkreśla, że nie chodzi tylko o to, jak wiele czasu spędzamy online, ale także o jakość tego czasu i wpływ, jaki ma on na nasze życie. Obejmuje również zagadnienia związane z ochroną prywatności, bezpieczeństwem online i umiejętnością rozpoznawania zagrożeń w sieci.
Osiągnięcie cyfrowego dobrostanu polega na tym, aby technologia była narzędziem, które pomaga nam w codziennym życiu, zamiast być źródłem stresu czy uzależnienia. Przy odpowiednim zarządzaniu i świadomych wyborach możemy czerpać korzyści z cyfrowego świata, jednocześnie dbając o nasze ogólne samopoczucie.
"Obecnie ciężko wyobrazić sobie codzienne życie bez dostępu do internetu. Większość użytkowników korzysta z niego w rozsądny sposób. Jednak w przypadku pewnej grupy osób użytkowanie sieci może wymykać się spod kontroli. Zjawisko nadmiernego zanurzenia się w wirtualnym świecie nie zostało uznane za jednostkę chorobową, nie ma zatem jednej, oficjalnej definicji. Funkcjonuje ono pod wieloma nazwami, np. uzależnienie od internetu, zespół uzależnienia od internetu, dysfunkcyjne używanie internetu, siecioholizm. W swoich badaniach NASK stosuje określenie: problematyczne używanie internetu, w skrócie PUI.
Czym jest PUI? To nic innego jak nadmierne korzystanie z urządzeń cyfrowych. Wiąże się ono z silnym zaangażowaniem danej osoby w używanie internetu, które przyczynia się do licznych problemów zarówno psychicznych, jak i fizycznych. Wielogodzinne granie w gry online, kompulsywne sprawdzanie mediów społecznościowych, wykorzystywanie każdej okoliczności, by podłączyć się do internetu – to wybrane przykłady nadmiernego korzystania z sieci." [Cyfrowy dobrostan – jak osiągnąć równowagę i kształtować zdrowe nawyki - blog - Cyberprofilaktyka NASK]
Nieprzestrzeganie zasad cyfrowego dobrostanu może prowadzić do różnych niebezpieczeństw i zagrożeń zarówno dla zdrowia psychicznego, jak i fizycznego użytkowników sieci. Oto niektóre z potencjalnych ryzyk związanych z brakiem przestrzegania zasad cyfrowego dobrostanu:
- Uzależnienie od Internetu: nadmierne korzystanie z Internetu, gier online, mediów społecznościowych czy innych form rozrywki w sieci może prowadzić do uzależnienia cyfrowego, które może negatywnie wpływać na życie osobiste i zawodowe.
- Zdrowie psychiczne: ciągłe narażenie na treści negatywne, hejt, krytykę czy zmanipulowane informacje może może mieć poważne skutki emocjonalne i psychologiczne dla ofiar takich jak stres, lęk, depresja czy poczucie izolacji społecznej.
- Zagrożenia dla prywatności: niedostateczna ochrona prywatności online może prowadzić do kradzieży tożsamości, oszustw finansowych czy wykorzystywania danych osobowych przez nieuczciwe osoby.
- Zdrowie fizyczne: nadmierny czas spędzany przed ekranem komputera czy smartfona może prowadzić do problemów ze zdrowiem fizycznym, takich jak bóle pleców, problemy z oczami czy problemy z postawą.
- Strata czasu: nieefektywne korzystanie z Internetu może prowadzić do marnotrawienia czasu, co może utrudniać osiąganie celów życiowych i zawodowych.
- Brak kontroli nad informacjami: konsumowanie fałszywych lub niezweryfikowanych informacji online może prowadzić do dezinformacji i wpływać na podejmowanie niewłaściwych decyzji.
- Problemy w relacjach społecznych: nadmierny czas spędzany w świecie cyfrowym może prowadzić do zaniedbywania relacji z rodziną i przyjaciółmi, co może prowadzić do izolacji społecznej.
Dlatego tak ważne jest przestrzeganie zasad cyfrowego dobrostanu i dbanie o zdrowy stosunek do technologii. Edukacja, samoświadomość i umiejętność rozpoznawania potencjalnych zagrożeń online są kluczowe dla zachowania bezpieczeństwa i dobrego samopoczucia.
Oto kilka kluczowych aspektów cyfrowego dobrostanu i sposobów na jego osiągnięcie:
- Zarządzanie czasem online: efektywnie zarządzaj czasem spędzanym online. Unikaj nadmiernego korzystania z mediów społecznościowych i nieproduktywnych treści. Ustal ograniczenia czasowe dla korzystania z urządzeń elektronicznych i Internetu.
- Równowaga między online a offline: znajdź równowagę między czasem spędzanym online a aktywnościami w rzeczywistości. Dbaj o kontakty z rodziną i przyjaciółmi, spędzaj czas na świeżym powietrzu i angażuj się w hobby poza światem cyfrowym.
- Bezpieczeństwo online: dbaj o bezpieczeństwo swoich urządzeń i kont w różnych usługach online. Używaj silnych haseł, unikaj klikania w podejrzane linki i korzystaj z aktualnego oprogramowania antywirusowego.
- Ochrona prywatności: dbałość o prywatność online jest kluczowa. Zadbaj o odpowiednie ustawienia prywatności w mediach społecznościowych i innych platformach online oraz staraj się kontrolować dostęp do swoich danych osobowych.
- Umiejętność krytycznej oceny treści: warto rozwijać umiejętność krytycznej oceny treści, które znajdujesz w sieci. Nie wszystko, co widzisz i czytasz w internecie, jest prawdziwe lub wartościowe. Wybieraj rzetelne źródła informacji, ucz się rozpoznawać fałszywe wiadomości i unikaj przesycania się negatywnymi informacjami.
- Umiejętność odłączania się: naucz się odłączać od urządzeń elektronicznych. Przyjmij praktyki takie jak wyłączanie/odkładanie telefonu na noc, aby zapewnić sobie spokojny sen. Staraj się regularnie robić przerwy od ekranu. Spędzanie czasu na świeżym powietrzu, aktywność fizyczna i relacje społeczne są ważne dla dobrego samopoczucia.
- Rozwijanie umiejętności cyfrowych: nauka nowych umiejętności cyfrowych, takich jak obsługa oprogramowania czy bezpieczne korzystanie z internetu, może zwiększyć Twoją pewność siebie, bezpieczeństwo i efektywność korzystania z dobrodziejstw sieci. Wykorzystaj technologię do poprawy swojego życia. Możesz korzystać z aplikacji do zarządzania czasem, nauki języków, zdrowego trybu życia czy rozwoju osobistego.
- Edukacja i świadomość: ucz się zdrowego korzystania z technologii, poznaj zagrożenia i miej świadomość wpływu internetu na Twoje zdrowie psychiczne i emocjonalne. Może to pomóc w rozpoznawaniu potencjalnych zagrożeń i podejmowaniu świadomych decyzji.
Dlatego tak ważne jest, aby stosować zasady wellbingu w codziennym zyciu, dbać o zdrowie psychiczne i emocjonalne oraz zachować ostrożność i bezpieczeństwo w świecie cyfrowym.
Wellbing – Dbaj o Swoje Zdrowie i Szczęście!
Żródla:
Cyfrowy dobrostan – jak osiągnąć równowagę i kształtować zdrowe nawyki - Cyberprofilaktyka NASK
[1] wellbeing - pochodzi od dwóch angielskich słów „well” – dobrze i „being” – bycie. Na język polski tłumaczone jako „dobrostan” czyli proces, który obejmuje różne aspekty życia, w tym zdrowie fizyczne, psychiczne i społeczne.