Nie jest też tak, że gry mogą dać specyficzne korzyści wyłącznie dorosłym lub osobom starszym, a młodym dorosłym nie. Wiele z nich będzie wspólnych dla wszystkich. Rozwój kompetencji interpersonalnych, nauka i szlifowanie języków obcych, umiejętności krytycznego myślenia, sprawności fizycznej czy aktywne spędzanie wolnego czasu – to tylko niektóre z przykładów, jakie może nieść za sobą niepozorne mogłoby się zdawać granie w gry. Dlaczego jest to rozrywka nad którą warto się zastanowić? W Polsce w dalszym ciągu panuje przeświadczenie, że gaming jest domeną młodych – uczniów szkół podstawowych, licealistów, w pewnym stopniu studentów. Zgoła inne przeświadczenie mają kraje zachodnie. Według All About Video Games – European Key Facts 2022, 25% graczy europejskich to osoby w wieku 45-64 lat[1].

Co gry mogą dać młodym dorosłym i dorosłym?

W psychologii rozwojowej określenie „młody dorosły” dotyczy osób w wieku od 18 do 35 lat (według typologii Erika Eriksona). W kulturze internetowej nazwany by był po prostu Zoomerem. Natomiast dorośli to osoby w wieku 35+.

„Z czym zmagają się dorośli? Piękne zdjęcia znajomych lub influencerów w mediach społecznościowych, presja rozwoju osobistego, starania nad utrzymaniem balansu pomiędzy pracą, a życiem. Czy jest jakieś miejsce, w którym mogą znaleźć, chociaż trochę przerwy od tego wszystkiego? Dla niektórych jest to przestrzeń wirtualna” – podkreśla psycholog i badacz, Piotr Klimczyk.

Chwilowa „ucieczka” i moment wytchnienia od stresów dnia codziennego może przynieść szereg korzyści:

• ·  Regulacja emocjonalna – różnego rodzaju gry mogą być wykorzystywane jako odstresowanie podczas wirtualnej rozrywki. Jest to jeden z przykładów pozytywnego działania gier wideo.

• ·  Czas dla siebie i bliskich – jest to czas, który można mieć dla siebie (np. wirtualna rozgrywka jako forma hobby) ale także spędzany wspólnie, rozwijające przeżycia z najbliższymi.

• ·  Rozwój intelektualny – zamiast biernej rozrywki, na przykład oglądanie seriali, warto rozważyć granie w gry – mogą być sposobem zachowania sprawności poznawczej, uruchamiać procesy neuroplastyczne, które potem mogą przenikać do innych sfer naszego życia.

• ·  Korzystny wpływ na karierę zawodową – rozwój technologii zawsze pociąga za sobą zmiany na rynku pracy i potrzebę specjalistów, którzy tę technologię by dalej rozwijali lub wykorzystywali w praktyce. Rynek gier wideo nie jest skierowany jedynie do osób technicznych. To swego rodzaju połączenie różnych dziedzin i specjalizacji – jest kierowany zarówno do humanistów jak i osób stricte związanych z IT.

• ·  Rozwój kompetencji zarządczych i umiejętności interpersonalnych –  gry typu MMO (ang. Massively Multiplayer Online), w których występują zrzeszenia graczy zarządzane przez ich liderów w formie gildii czy frakcji przypominają firmę. Osoba zarządzająca musi poznać mocne i słabe strony każdego współpracownika, tworzyć system mentoringu, rozdysponowywać zadania. Dzięki temu rozwija, a nawet zdobywa kompetencje zarządcze i umiejętności współpracy z innymi osobami.

• ·  Utrzymanie sprawności poznawczej – gry wideo są treningiem poznawczym, w którym uczestnik może nie zdawać sobie sprawy, że trenuje pewne kompetencje umysłowe (np. koncentracja uwagi, planowanie przestrzenne, pamięć robocza). Wpływa to korzystnie na mózg i pozwala ćwiczyć i utrzymywać go w lepszej kondycji, co jest szczególnie cenne z perspektywy późniejszych lat. 

Zagrożenia

Korzystanie z urządzeń czy różnego rodzaju usług internetowych powinno odbywać przede wszystkim w bezpieczny sposób. Jednym z kroków do realizacji tego celu jest świadomość cyberzagrożeń oraz zachowań, które mogą prowadzić do poważnych, negatywnych konsekwencji. Jakie przykłady zagrożeń można wymienić w pierwszej kolejności jeśli chodzi o tematy związane z gamingiem?

• ·  Pliki z niezweryfikowanych źródeł – produkty cyfrowe mają to do siebie, że są dostępne nie tylko w oficjalnych sklepach producenta czy znanych sklepach oferujących gry, vouchery czy akcesoria gamingowe. Przestępcy tworzą strony z fałszywymi sklepami lub podszywające się pod znane marki. Próbując w ten sposób, pod pretekstem np. atrakcyjnej ceny, nakłonić kupujących do podania loginu i hasła lub danych płatności.

• ·  Niewystarczające zabezpieczenia – podstawowym elementem ochrony są silne hasła i korzystanie z dwuskładnikowego uwierzytelniania. Zagrożeniem, z którym mogą zmagać się wszyscy użytkownicy internetu są np. wycieki danych czy używanie haseł prostych lub powiązanych z daną osobą. Wycieki danych zdarzają się często, również w znanych sklepach, w których zakupy robione są online. Skutkować mogą poznaniem różnego rodzaju danych na temat osób mających konto w danym miejscu. Co więcej, stanowią tym większe zagrożenie, jeśli jedno hasło służy do logowania do różnych usług. Może to prowadzić do przejęcia wielu kont np. kont w serwisach zakupowych, pocztowych czy w mediach społecznościowych, co zagraża ofierze jak i powiązanym z nią osobami (np. znajomym na serwisach społecznościowych czy książce adresowej na poczcie e-mail).

• ·  Kody prezentowe – gry online to oprócz samej rozgrywki, interakcje z innymi graczami. Popularną formą wspierania innych osób z drużyny są tak zwane kody prezentowe. Są to krótkie teksty (mogą składać się z losowych znaków, np. GiF71$3) do wpisania na dedykowanej stronie. Często, wraz z kodem, gracz otrzymuje link prowadzący do strony, na której może „odebrać” prezent. Wystarczy, że zaloguje się na wskazanej stronie i wpisze w odpowiednim miejscu otrzymany kod. Oszuści mogą wykorzystywać fałszywe strony do wyłudzenia danych lub pieniędzy. Podanie loginu i hasła na wcześniej niezweryfikowanej stronie, może powodować utratę nie tylko konta gracza, ale i danych znajdujących się na koncie.

• ·  Niechciane nagrody – podobnie jak z kodami prezentowymi istnieje cały szereg nagród, które mogą zdobywać gracze. Przykładem mogą być oferty pojawiające się na różnych serwerach zrzeszających graczy: w zamian za utworzenie konta ankietera lub zapraszanie innych osób można otrzymać nagrodę, nawet pieniężną! Wystarczy zeskanować kod QR i wybrać nagrodę. Tego typu kody wykorzystywać mogą przestępcy do próby przejęcia urządzenia. W jaki sposób? Oprócz zeskanowania kodu proszą o sparowanie urządzenia, co w rezultacie skutkuje przekazaniem dostępu. W ten sposób mogą wysyłać płatne SMSy (Premium Rate), które przestępcy kasują chwilę po wysłaniu. O kwocie jaką trzeba zapłacić, użytkownik dowiaduje się po fakcie.

• ·  Mechanizmy i zachowania – mówiąc o zagrożeniach, nie można pominąć mechanizmów, które mogą występować w grach. Przykładem mogą stanowić mechanizmy hazardowe, na które należy szczególnie uważać. Mogą prowadzić po pierwsze do uzależnień, po drugie bardzo bolesnych strat finansowych. Drugim aspektem, o którym warto przypomnieć jest czas. Podobnie jak dobry serial, fabuła gry może dosłownie „wciągnąć”. Zwłaszcza rozgrywki online, których nie da się „zapauzować” lub wyzwania czasowe, na realizację których przewidziany jest określony przedział np. 8 czy 24 godziny. Poczucie czasu może być złudne, wielogodzinne zmagania wiążą się z osłabieniem organizmu nie tylko pod względem fizycznym, ale i podatnością na ataki z wykorzystaniem socjotechniki. Przestępcy wykorzystują każdą nadarzającą się możliwość. 

Jak bezpiecznie korzystać z gier?

Mówiąc o grach mało kto myśli o bezpieczeństwie graczy. Mowa tu oczywiście, nie o mechanizmach i zabezpieczeniach stosowanych przez producentów, ale o typowym podejściu samych użytkowników. Czym innym jest zadbanie o środki bezpieczeństwa przez wydawcę danego tytułu, sprzętu czy oprogramowania, a czym innym dbanie przez graczy o dane, prywatność i szerokorozumianą cyberhigienę. O czym należy pamiętać zarówno przed korzystaniem z gier jak i będąc uczestnikiem wirtualnej rozgrywki?

• ·  Zakup produktów cyfrowych – w dzisiejszych czasach gry dostępne są w wersjach pudełkowych lub cyfrowych, które po zakupie są od razu dostępne do pobrania. Mogą być one pobierane i instalowane na urządzeniu (np. gry kupione w aplikacjach sklepowych na telefonach czy tabletach lub sklepach dostępnych na konsolach, albo kupione w tradycyjnym sklepie). To o czym należy pamiętać to to, że każdorazowy zakup powinien być wcześniej zweryfikowany, zwłaszcza w przypadku produktów sprzedawanych online.  

• ·  Tworzenie kont i profili gracza – tworzenie kont i profili wydaje się czynnością banalnie prostą. Wystarczy uzupełnić profil wymaganymi informacjami – już na tym etapie warto sprawdzić czy wszystkie pola są obowiązkowe. Zawsze warto zastanowić się jak wieloma informacjami na swój temat chcemy się dzielić. Oprócz ilości przekazywanych danych kluczowe jest odpowiednie zabezpieczenie konta. Pierwszym, co można zrobić to stworzenie silnego hasła[2] oraz, jeśli jest to możliwe, aktywowanie weryfikacji dwuetapowej.

• ·  Dane płatnicze – aplikacje, strony czy dedykowane sklepy z grami oferują zakupy np. poprzez dodanie do konta karty płatniczej. Jest to rozwiązanie bardzo wygodne, zwłaszcza w kontekście szybkości płacenia za produkty cyfrowe. Wiele miejsc oferuje dodatkowe zabezpieczenia w postaci podania stworzonego przez siebie kodu PIN przy każdorazowej transakcji. Wybierając opcję dodania karty warto rozważyć korzystanie z kart przedpłaconych (prepaid)[3].

• ·  Regularne aktualizacje oprogramowania i aplikacji –  nie należy odkładać aktualizacji na później. Producenci zwracają uwagę na poprawianie zabezpieczeń sprzedawanych produktów – wiąże się to z aktualizacjami, które pojawiają się raz na jakiś czas. Warto włączyć automatyczne aktualizacje, które zwiększają bezpieczeństwo urządzeń.

• ·  Limity czasowe – rozgrywka online może wciągnąć każdego,  dlatego  tak ważna jest świadomość upływającego czasu. Różnego rodzaju aplikacje oferują zliczanie czasu spędzanego przed ekranem, co może ułatwić nie tylko podnoszenie świadomości dziennego korzystania z urządzeń, ale przede wszystkich ułatwić racjonalne wykorzystanie wolnego czasu, nie dopuszczając do zmęczenia zarówno pod względem fizycznym, jak i osłabienia czujności pod kątek ewentualnych działań przestępców.

„Bezpieczeństwo online jest niezwykle ważne w dzisiejszym świecie. Dzięki temu nie tylko zyskujemy pewność, że potrafimy o nie zadbać, ale możemy cieszyć się spokojną rozgrywką online” – zaznacza ekspertka NASK-PIB, Katarzyna Grabowska.