Niestety, jak pokazują wyniki raportu przygotowanego przez Fundację Digital Poland we współpracy z GfK Polonia oraz Bankiem Gospodarstwa Krajowego „Technologia w służbie społeczeństwu. Czy Polacy zostaną społeczeństwem 5.0.” tylko 4 na 10 Polaków wykonuje kopię bezpieczeństwa swoich najważniejszych danych cyfrowych.

31 marca – Światowy Dzień Backupu to doskonała okazja, by przypomnieć sobie, jak ważne jest regularne tworzenie kopii zapasowych i ich odpowiednie zabezpieczenie. W tym kontekście coraz większe znaczenie ma odpowiednio dobrana strategia backupu, która nie tylko pozwoli na odzyskanie danych, ale też ochroni je przed coraz bardziej zaawansowanymi zagrożeniami – od awarii sprzętu po ataki ransomware.

Zacznijmy od tego czym jest kopia zapasowa?

Kopia zapasowa (backup) to dodatkowa kopia danych przechowywana w innym miejscu niż oryginalne pliki. Dzięki niej możesz odzyskać swoje dane w przypadku ich utraty, np. po awarii komputera, ataku ransomware czy przypadkowym usunięciu plików.

Kopia zapasowa to jak ubezpieczenie – nie doceniasz jej, dopóki nie wydarzy się katastrofa

Dla użytkowników domowych oznacza to utratę danych takich jak zdjęcia, dokumenty czy hasła, w przypadku awarii komputera czy telefonu, ataku ransomware czy w razie przypadkowego usunięcia plików.

Dla firm dane to kapitał. Ich utrata może oznaczać: paraliż działalności, utratę reputacji, kary finansowe (np. za naruszenie RODO), utratę klientów i kontraktów.

Backup danych – jak to zrobić skutecznie?

• 1. Wybierz metodę backupu - zdecyduj, czy chcesz przechowywać kopię w chmurze (np. Google Drive, OneDrive), czy na fizycznym nośniku – takim jak zewnętrzny dysk twardy lub pendrive.
• 2. Ustal częstotliwość tworzenia kopii - backup powinien być wykonywany regularnie – najlepiej dostosować go do tego, jak często aktualizujesz swoje dane. Dobrym minimum jest wykonywanie kopii raz w miesiącu.
• 3. Zadbaj o bezpieczeństwo kopii - jeśli korzystasz z chmury, włącz dwuetapowe uwierzytelnianie. W przypadku nośników fizycznych – przechowuj je w miejscu chronionym przed uszkodzeniem, kradzieżą lub dostępem osób niepowołanych.

Najlepsze praktyki tworzenia backupu opierają się na zasadzie 3-2-1 – która z czasem została rozbudowana do 3-2-1-0, a następnie do 3-2-1-1-0. Co to oznacza i co z tego wynika dla zwykłego użytkownika internetu oraz dla firm?

Zasada 3-2-1 – klasyczny fundament bezpieczeństwa danych

Zasada 3-2-1 to podstawowy model tworzenia kopii zapasowych, który przez lata stanowił złoty standard.

♦ 3 kopie danych – przechowuj trzy kopie swoich danych:

• jedna to dane z których korzystasz na co dzień,
• dwie dodatkowe to kopie zapasowe.

♦ 2 różne nośniki – przechowuj kopie zapasowe na co najmniej dwóch różnych nośnikach (np. dysk wewnętrzny i zewnętrzny,  chmura, serwer NAS, dyski SSD i taśmy magnetyczne).

♦ 1 kopia poza lokalizacją – przechowuj jedną z kopii zdalnie, np. w chmurze lub w innej fizycznej lokalizacji. Dzięki temu pożar, zalanie czy kradzież nie spowodują utraty wszystkich danych.

Zasada 3-2-1-0 – kiedy backup to nie wszystko

Z czasem zauważono, że samo posiadanie kopii zapasowych nie wystarcza, jeśli... nie działają. Tak powstała zasada 3-2-1-0, gdzie „0” oznacza zero błędów przy przywracaniu danych.

„0” błędów w praktyce oznacza – regularne testowanie kopii zapasowych, aby upewnić się, że: są kompletne, można je przywrócić, nie są uszkodzone, obejmują wszystkie kluczowe dane.

Niesprawdzona kopia zapasowa = fałszywe poczucie bezpieczeństwa.

Zasada 3-2-1-1-0 – pełna ochrona w erze cyberzagrożeń

Rosnąca liczba cyberataków, zwłaszcza ransomware, zmusiła specjalistów ds. bezpieczeństwa do pójścia o krok dalej. Tak powstała zasada 3-2-1-1-0, która dodaje jeszcze jeden kluczowy element: dodatkowe "1" oznacza kopię offline lub niezmienialną (immutable).

• Kopia offline (air-gapped) – fizycznie odłączona od internetu i sieci. Niezwykle skuteczna przeciwko ransomware.

• Kopia immutable – zapis, którego nie da się nadpisać, usunąć ani zmienić przez określony czas. 

Połączenie tej kopii z wcześniejszymi zasadami daje najwyższy poziom zabezpieczenia przed cyberatakami, sabotażem, błędami ludzkimi, awariami sprzętu czy katastrofami naturalnymi.

Dlaczego warto stosować zasadę 3-2-1-1-0 ?

·        Ochrona przed awariami sprzętu – dyski mogą się zepsuć, serwery mogą paść – odpowiednie kopie pozwolą uniknąć utraty danych.

·        Odporność na cyberataki i ransomware – ataki typu ransomware szyfrują dane – jeśli masz kopię offline, nie stracisz ich na zawsze.

·        Zabezpieczenie na wypadek katastrof – pożar, powódź, kradzież? Jeśli jedna kopia znajduje się w innym miejscu, nie stracisz wszystkiego.

·        Bezpieczeństwo dla firm i osób prywatnych – strategia 3-2-1-1-0 działa zarówno dla użytkowników domowych, jak i dla przedsiębiorstw.

Kopie zapasowe to Twoja cyfrowa polisa ubezpieczeniowa!

Niezależnie od tego, czy jesteś osobą prywatną, czy reprezentujesz firmę – backup to Twoje zabezpieczenie przed cyfrową katastrofą. Zasada 3-2-1-1-0 to obecnie najskuteczniejszy sposób na ochronę danych – i warto ją wdrożyć zanim zdarzy się coś nieprzewidzianego. 31 marca to doskonała okazja, by stworzyć lub zweryfikować swój system kopii zapasowych i upewnić się, że Twoje dane są bezpieczne.

• Artykuł wyraża jedynie poglądy autorów i nie może być utożsamiany z oficjalnym stanowiskiem Ministra Cyfryzacji.